เกร็ดความรู้กีฬายูโด

เกร็ดความรู้เรื่องกีฬายูโด

ยูโดที่แพร่หลายอยู่ในปัจจุบันนี้นั้นรากฐานเกิดมาจากซูโม่ซึ่งเป็นกีฬาที่คนสองคนใช้กำลังเข้าต่อสู้อันมีมาแต่โบราณประมาณ 2500 ปีแล้ว ตามประวัติศาสตร์ของญี่ปุ่นกล่าวว่าเมื่อครั้งที่องค์บรรพบุรุษแห่งจักพรรดิญี่ปุ่นจะเริ่มเสด็จเข้าครองญี่ปุ่นได้มีการต่อสู้ปราบปรามพวกที่อาศัยอยู่บนเกาะนี้แต่เดิม  แต่พระองค์ เป็นผู้ประกอบด้วยเมตตาธรรม ทรงปราบปรามด้วยมือเปล่า...

มารยาท คือสิ่งแรกที่ผู้เริ่มเรียนยูโดต้องศึกษาซึ่งสามารถปฏิบัติได้ง่ายๆคือ

1. การคุกเข่าโค้งคำนับ เมื่ออยู่ในท่าคุกเข่าให้โค้งตัวตั้งแต่ส่วนเอวลงมาทางด้านหน้า มือวางเป็นรูปสามเหลี่ยมกับพื้นหน้าหัวเข่าและท่านั่งให้นั่งบนสันเท้า

2.การยืนโค้งคำนับ ยืนในท่าสบาย วางมือไว้บนต้นขา โค้งตัวตั้งแต่ส่วนเอวลงทางด้านหน้า ศีรษะก้มต่ำ

การแสดงความเคารพกระทำในโอกาสต่างๆดังนี้

1.เมื่อเข้าหรือออกจากสถานที่ฝึกให้ยืนโค้งคำนับหันหน้าเข้าด้านในสนามฝึก

2.ทุกครั้งที่ผู้สอนเข้ามาในสนามฝึกให้ทั้งหมดหยุดฝึกแล้วโค้งคำนับถ้าอยู่ในท่านั่งให้คุกเข่าโค้งคำนับ ถ้าอยู่ในท่ายืนให้ยืนโค้งคำนับ

3. เมื่อเข้าหรือออกจากเบาะให้ยืนโค้งคำนับหันหน้าเข้าสู่เบาะ

4. ก่อนและหลังการเรียนหรือฝึกซ้อม ให้แสดงความเคารพพร้อมกันโดยท่านั่ง 1 ครั้งและท่ายืน 1 ครั้ง ไปทางด้านหน้าสนามฝึกซึ่งตั้งที่บูชาไว้

5. ก่อนและหลังการฝึกเสรี ให้แสดงความเคารพซึ่งกันและกันกับคู่ฝึก โดยยืนโค้งคำนับหันหน้าเข้าหากัน

6.ก่อนและการฝึกตามรูปแบบให้แสดงความเคารพซึ่งกันและกันกับคู่ฝึกโดยยืน หรือนั่งคุกเข่าหันหน้าเข้าหากันและโค้งคำนับ

7. ในการแข่งขันให้ยืนโค้งคำนับประธานแข่งขันตามคำสั่งของกรรมการแล้วยืนโค้งคำนับกันและกันก่อนและหลังการแข่งขัน

กล่าวกันว่า....... วิชายูโดเป็นวิชาแห่งความสุภาพอ่อนโยนห้องฝึกเป็นที่รวมของผู้ที่สนใจต่อความสุภาพเป็นที่สำรวมร่างกายและจิตใจซึ่งมีสิ่งอันควรสักการะบูชาประดิษฐานอยู่ด้วย ดังนั้นผู้ที่เข้าไปในห้องฝึกจึงควรสำรวมกิริยาวาจาให้สุภาพและเหมาะสมแก่สถานที่

อุปกรณ์และสถานที่ฝึก

เครื่องแต่งกายในการฝึก เป็นชุดเฉพาะที่เรียกว่า ยูโดกิ ซึ่งมีพื้นฐานมาจากประเพณีนิยมเกี่ยวกับการแต่งกายของชาวญี่ปุ่นมีลักษณะดังนี้

สถานที่ฝึกยูโด เรียกว่าโดโจ  ควรเป็นสถานที่กว้างขวาง อากาศถ่ายเทได้สะดวกที่  พื้นปูด้วยเบาะวางอัดแน่นเป็นแผ่นเดียวกันอาจมีผ้าคลุมให้ตึงอีกชั้นหนึ่งโดยปกติ เบาะยูโดหรือเสื่อยูโดแต่ละผืนจะมีขนาดยาว6 ฟุต กว้าง 3ฟุตและหนา 4 นิ้ว เบาะที่ ใช้ฝึกต้องมีความ ยืดหยุ่นพอดีไม่อ่อนหรือแข็งเกินไป 1. เสื้อ คล้ายกิโมโน เป็นผ้าด้ายดิบสีขาวหน้าแข็งแรงทนทานแต่อ่อนนิ่ม ไม่ลื่นมือสามารถซักได้และใช้ได้    นานแขนและลำตัวกว้างหลวม ตัวยาวคลุมกัน แขนยาวประมาณครึ่งแขนท่อนล่าง 2. กางเกง มีลักษณะคล้ายกางเกงจีนเป็นผ้าด้ายดิบสีขาวเช่นกัน ที่เอวมีช่องร้อยเชือกรัดเอวซึ่งสอดรวบ ปล่อยชายเชือกทั้ง2 ข้างไว้ข้างเอวออกมาข้างหน้า กางเกงต้องหลวมพอสบายยาวประมาณครึ่งขา    ท่อนล่าง 3. สายคาดเอว เป็นผ้าเย็บซ้อนกันหนาประมาณ .5 เซนติเมตร กว้างประมาณ 2 นิ้ว ยาวให้คาดเอวได้ 2 รอบผูกแล้วเหลือชาย 2 ข้างๆละ 15 เซนติเมตร สำหรับสายคาดเอวนี้เป็นเครื่องแสดงระดับความสามารถ

 การฝึกและการเล่นยูโดต้องใช้ แรงเพื่อทุ่มหรือ เหวี่ยงฝ่ายตรงข้ามลงกับ พื้นเพื่อให้ได้เปรียบ 

 หรือได้ชัยชนะ ดังนั้นการล้มที่ถูกต้องจะช่วยป้องกันอันตรายที่จะเกิดกับร่างกายอันเป็นผลจาก

 การถูกทุ่มหรือเหวี่ยงกระแทกลงกับพื้น

     การรักษาความมั่นคงของการทรงตัวไว้ว่า คนเรามีท่าทรงตัวอยู่ในท่าปกติหรือท่ากายวิภาค คือ

 ท่ายืน ซึ่งถือว่าเป็นท่าทรงตัว ส่วนแรงดึงดูดของโลกจะกระทำต่อวัตถุทุกชนิดที่อยู่ใน รัศมีการ

 ดึงดูดชองมันอยู่ตลอดเวลาฉะนั้นในอิริยาบถของคนเราจึงต้องเผชิญกับปัญหาการรักษาความมั่นคง ในการทรงตัวอยู่เสมอนอกจากจะมีการอาศัยอิงหรือพิงสิ่งอื่นๆหรืออยู่ในท่านอนราบกับพื้นหรือ นอนบนที่นอน

การล้มหลังตบเบาะสองมือ

มีชื่อเรียกในภาษาญี่ปุ่นนว่า อูชิโร-อูเคมิ เป็นการล้มหงายไปทางด้านหลังแล้วใช้มือทั้งสองข้างตบเบาะพร้อมกันในขณะที่ไหล่ถึงพื้น ทั้งนี้ส่วนหลัง ไหล่ แขน และมือทั้งสองข้างต้องกระทบพื้นพร้อมกันเพื่อกระจายแรงกระแทกให้เฉลี่ยไปตามพื้นที่ต่างๆเป็นการลดแรงกระแทกต่อจุดต่างๆให้น้อยลง

ท่านอนหงายตบเบาะ

นอนหงายตั้งเข่า เท้าวางห่างจากกันประมาณ 1 ช่วงไหล่ ฝ่าเท้าวางราบกับพื้นแขนทั้งสองข้างชูขึ้น ยกศีรษะจากพื้น สายตามองที่เข็มขัด ใช้ฝ่ามือและท่อนแขนทั้งสองฟาดพื้นพร้อมกัน การฟาดท่อนแขนลงสู่พื้นนั้น จะต้องไม่เกร็ง

ท่านั่งเหยียดเท้าล้มหลัง

นั่งเหยียดเท้าทั้งสองข้างไปข้างหน้าเหยียดแขนเสมอไหล่ขนานพื้นไปข้างหน้าค่อยๆเอนตัวไปข้างหน้า เก็บคอด้วยการก้มหน้าสายตามองที่สายคาดเอวปล่อยตัวให้กลิ้งไปตามส่วนโค้งของหลัง  เมื่อหลังสัมผัสพื้นให้ฟาดแขนทั้งสองตบเบาะ  ฝ่ามือและแขนไม่เกร็ง  แขนด้านในราบไปกับพื้นทำมุม 30-40องศากับลำตัว พร้อมกับยกเท้าทั้งสองขึ้นให้สะโพกยกพันพื้น แล้วโล้ตัวกลับขึ้นมานั่ง

การล้มตบเบาะมือเดียว

มีชื่อเรียกในภาษาญี่ปุ่นว่า โยโก อูเคมิ เป็นทักษะการล้มตะแคงข้างเดียวไปทางด้านหลัง แขนและมือที่ตะแคงลงไปนั้นตบเบาะข้างเดียว ส่วนหลัง ไหล่ แขนและมืออีกด้านยกขึ้น

ท่านั่งล้มข้าง

นั่งเหยียดเท้าทั้งสองข้างไปข้างหน้า  เหยียดแขนซ้ายไปข้างหน้าสูงเสมอไหล่เอนตัวไปข้างหลังตะแคงซ้าย ยกเท้าขึ้นให้สะโพกลอยหลังและไหล่ซ้ายสัมผัสพื้น ใช้แขนและมือซ้ายตบเบาะข้างลำตัวด้านซ้าย ยกศีรษะขึ้นตามองสายคาดเอว แล้วโล้ตัวกลับขึ้นมานั่งสำหรับด้านขวาก็ให้กลับข้างยกแขนขวา ล้มตะแคงไปข้างหลังโดยให้หลังและไหล่ขวาสัมผัสพื้นพร้อมตบเบาะด้วยมือขวา ยกขาให้สะโพกลอยแล้วโล้ตัวกลับมานั่ง

ท่ายืนปัดล้มข้าง

ยืนแยกเท้า ยกแขนซ้ายเสมอไหล่ไปข้างหน้า เหยียดเท้าซ้ายยกวาดผ่านไปทางขวา ย่อตัวลงนั่งแล้วเอนตัว นอนตะแคงตบเบาะข้างซ้าย โล้ตัวลุกขึ้นมายืน ยกแขนขวาเสมอไหล่ วาดเท้าขวาผ่านไปทางซ้ายย่อตัวลงนั่งแล้วเอนตัวนอนตะแคงตบเบาะข้างขวาแล้วโล้ตัวลุกขึ้นยืน

แหล่งที่มา